Analizując pracę kierowcy zawodowego w porze nocnej, nie możemy poprzestać wyłącznie na Kodeksie pracy, bowiem czas pracy kierowców jest regulowany również przez odrębną ustawę – ustawę o czasie pracy kierowców. Kiedy mamy więc do czynienia z pracą kierowcy w porze nocnej i jak powinno ustalać się wynagrodzenie takiego pracownika?
Jak porę nocną definiuje ustawa o czasie pracy kierowców?
Zanim przejdziemy do zasad i sposobu wynagradzania kierowców pracujących w godzinach nocnych, należy wyjaśnić, czym tak właściwie jest pora nocna. Jakie godziny obejmuje? W tym miejscu z pomocą przychodzi art. 2 pkt 6a ustawy o czasie pracy kierowców, definiujący porę nocną jako okres czterech godzin pomiędzy godziną 00:00 i godziną 07:00,z zastrzeżeniem, iż tę definicję pory nocnej stosuje się wyłącznie do celów ustalania czasu pracy.
Cztery godziny, o których mowa w tym przepisie, mogą zostać ustalone przez pracodawcę w różnoraki sposób, np. od 1:00 do 5:00, czy od 2:00 do 6:00. Pora nocna powinna zostać jednak określona w regulaminie pracy, a jeśli pracodawca nie ustalił takiego regulaminu, ma obowiązek poinformować o tym pracownika w formie papierowej lub elektronicznej w warunkach zatrudnienia, nie później niż 7 dni od dnia dopuszczenia go do pracy.
Jak porę nocną definiuje Kodeks pracy?
Dla porównania, Kodeks pracy, w art. 1517, definiuje porę nocną jako okres ośmiu godzin między godziną 21:00 a 7:00. Co więcej, Kodeks pracy udziela także odpowiedzi na pytanie, jakiego pracownika można nazwać pracownikiem pracującym w nocy. Jest nim pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną. Takiego minimalnego czasu pracy, pozwalającego zaklasyfikować pracownika jako pracującego w porze nocnej, nie określa natomiast ustawa o czasie pracy kierowców.
Czas pracy kierowcy w porze nocnej
Dla pracy kierowcy w porze nocnej kluczowy pozostaje art. 21 ustawy o czasie pracy kierowców, zgodnie z którego treścią w przypadku, gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin między dwoma kolejnymi okresami dziennego odpoczynku albo dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku.
10-godzinny limit czasu pracy, jaki obowiązuje kierowcę pracującego w nocy, odnosi się więc tylko do okresów przypadających między kolejnymi okresami dziennego odpoczynku albo dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku. Po odbyciu tych odpoczynków jest on zerowany.
Jeżeli zatem w danym zakładzie pracy porę nocną ustalono na przykładowo godzinę 00:00 – 4:00, wystarczy, by kierowca wykonywał w tym czasie pracę przez 1 godzinę, a teoretycznie nawet – 1 minutę, by jego dzienny czas pracy został ograniczony do maksymalnie 10 godzin. Należy jednocześnie pamiętać w tym miejscu, co, na mocy art. 6 ustawy o czasie pracy kierowców, wlicza się do czasu pracy kierowcy („jazda” oraz „inna praca”).
Jak wynagradzać kierowców pracujących w nocy?
W związku z tym, że ustawa o czasie pracy kierowców milczy na temat wynagradzania kierowców pracujących w porze nocnej, w tym przypadku konieczne będzie odwołanie się do ogólnych przepisów Kodeksu pracy. Należy również zauważyć, że w zakresie wynagradzania zastosowanie znajdzie kodeksowa definicja pory nocnej, ponieważ, jak wynikało z przytoczonego już art. 2 pkt 6a ustawy o czasie pracy kierowców, tę definicję stosowało się wyłącznie do celów ustalania czasu pracy.
Jak stanowi art. 1518 KP, za pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej, w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów.
Jest jednak możliwe, by względem pracowników, którzy wykonują stale pracę w porze nocnej poza zakładem pracy, powyższy dodatek do wynagrodzenia zastąpić ryczałtem. Wysokość takiego ryczałtu powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej. Ryczałt za pracę w porze nocnej jest bardzo dobrze znany kierowcom zawodowym, którzy wpisują się w definicję pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy. Jeżeli pracownik otrzymuje ryczałt za porę nocną, wtedy też nie ma potrzeby, by ewidencjonować godziny jego pracy.
Czy każdego kierowcę można zatrudniać do pracy w porze nocnej?
Możliwość pracy w porze nocnej podlega względem określonych grup pracowników pewnym ograniczeniom. W porze nocnej bezwzględnie nie można zatrudniać pracownic w ciąży. Jeśli do tej pory pracownica wykonywała pracę w porze nocnej, pracodawca powinien zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający jej wykonywanie pracy poza porą nocną. Natomiast jeśli pracownik wychowuje dziecko do ukończenia przez nie 8 r.ż., do wykonywania pracy w porze nocnej potrzebna jest jego uprzednia zgoda.
Jakie kary grożą za naruszenie przepisów o pracy w porze nocnej?
Przekroczenie dopuszczalnego dobowego 10-godzinnego czasu pracy, jeżeli praca jest wykonywana w porze nocnej, jest zagrożone dla przedsiębiorcy karą 50 zł, 100 zł lub 200 zł, w zależności od tego, o ile nastąpiło przekroczenie dopuszczalnego czasu pracy.
Prawidłowe rozliczanie kierowców to jeden z najważniejszych i jednocześnie lubiących przysparzać sporo problemów obowiązków każdego przewoźnika. Jeśli potrzebują Państwo w tym zakresie pomocy, zapraszamy do umówienia się na spotkanie z naszą, specjalizującą się w obsłudze prawnej firm z sektora TSL kancelarią LEGAL INTERMODAL!
