Pojazdy poruszające się po polskich drogach muszą spełniać określone warunki techniczne, wynikające z ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. W uzasadnionych przypadkach możliwe jest jednak uzyskanie odstępstwa od tego wymogu. Procedurę tę powinni znać w szczególności wszyscy ci przewoźnicy, którzy wykorzystują do swojej działalności pojazdy nienormatywne oraz o niestandardowej konstrukcji.
W ustawie Prawo o ruchu drogowym, w art. 66, podkreślono, że pojazd uczestniczący w ruchu powinien być zbudowany, wyposażony i utrzymany w taki sposób, aby korzystanie z niego nie powodowało w szczególności zniszczenia drogi, nie zagrażało bezpieczeństwu osób w nim jadących ani innych uczestników ruchu, a także zapewniało dostateczne pole widzenia kierowcy oraz łatwe, wygodne i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi przy równoczesnym jej obserwowaniu. Przepisy przywołanego we wstępie rozporządzenia są natomiast w tym zakresie bardziej precyzyjne, wskazując konkretnie dopuszczalne dla pojazdów parametry takie jak ich wymiary, masa i naciski osi, w tym warunki techniczne pojazdu samochodowego i przeznaczonej do łączenia z tym pojazdem przyczepy, a także niezbędne wyposażenie pojazdu, charakterystykę świateł samochodowych, czy hamulców.
Odstępstwo od warunków technicznych pojazdu – kiedy może zostać wydane?
Uzyskanie odstępstwa od warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać pojazd, jest możliwe tylko windywidualnie uzasadnionych przypadkach. Odbywa się to w drodze decyzji administracyjnej, a organem uprawnionym do wydania takiego odstępstwa pozostaje, na mocy art. 67 ustawy Prawo o ruchu drogowym, Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego.
Wydając taką decyzję, Dyrektor TDT powinien mieć na uwadze następujące kwestie:
1) konieczność zapewnienia bezpiecznego korzystania z pojazdu oraz bezpieczeństwa pieszych,
2) zapewnienie możliwie najmniejszego negatywnego wpływu pojazdu na środowisko i infrastrukturę drogową,
3) przeznaczenie pojazdu oraz sposób jego wykorzystania.
Zwracamy uwagę na fakt, iż odstępstwa od warunków technicznych udziela się nie na właściciela pojazdu, a wyłącznie na konkretny, wskazany we wniosku pojazd. Jeżeli właściciel posługuje się większą liczbą pojazdów, które nie spełniają standardowych warunków, jest zobowiązany uzyskać zezwolenia na odstępstwo dla każdego z nich. Gdy pojazd zmieni natomiast swojego właściciela, nowy właściciel może posługiwać się wydanym uprzednio zezwoleniem na odstępstwo.
Kto występuje z wnioskiem o zezwolenie na odstępstwo od warunków technicznych pojazdu?
Z wnioskiem o wydanie zezwolenia na odstępstwo od warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać pojazd, zobowiązany jest wystąpić właściciel lub posiadacz pojazdu. Wniosek ten jest wnioskiem płatnym. Maksymalna wysokość takiej opłaty nie może przekroczyć 600 zł.
Na mocy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2021 r. w sprawie wysokości opłaty za wydanie zezwolenia na odstępstwo od warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać pojazd, które obowiązuje od 1 stycznia 2022 r., uzyskanie tego rodzaju zezwolenia stanowi obecnie wydatek rzędu 450 zł.
Co powinien zawierać wniosek o zezwolenie na odstępstwo od warunków technicznych pojazdu?
Występując z wnioskiem o zezwolenie na odstępstwo od warunków technicznych pojazdu, należy zadbać o to, by spełniał on wszystkie wymogi formalne. W innym przypadku pismo zostanie nam zwrócone w celu uzupełnienia brakujących informacji.
We wniosku tym trzeba wskazać przede wszystkim dane pojazdu (rodzaj, markę, typ, model, numer VIN albo numer nadwozia, podwozia lub ramy), dane dotyczące właściciela lub posiadacza pojazdu (imię i nazwisko/nazwa lub firma, adres zamieszkania/siedziby), zakres wnioskowanego odstępstwa od warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać pojazd, uzasadnienie, nazwę i adres organu, który będzie dokonywał rejestracji pojazdu.
Do wniosku o zezwolenie na odstępstwo od warunków technicznych musimy dołączyć ponadto określone załączniki. Będziemy zobligowani przygotować m.in. dowód własności pojazdu, dowód uiszczenia opłaty, czy zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym, z którego wynika, jakie warunki techniczne nie zostały spełnione przez pojazd.
Zezwolenie na odstępstwo od warunków technicznych a zezwolenie na przejazd pojazdu nienormatywnego
W kontekście ubiegania się o zezwolenie na odstępstwo od warunków technicznych często pojawia się pytanie, czy tego rodzaju zezwolenie zastępuje automatycznie zezwolenie na przejazd pojazdu nienormatywnego.
Bezpośrednia odpowiedź na nie znajduje się w art. 67 ust. 9, zgodnie z którego treścią zezwolenie na odstępstwo od warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać pojazd w zakresie mas, nacisków osi lub wymiarów pojazdu, nie zwalnia z obowiązku uzyskania zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego, o którym mowa w art. 64 ust. 1 pkt 1.
Z powyższego wynika tym samym, że na przejazd pojazdu nienormatywnego w każdym przypadku, niezależnie od posiadanego odstępstwa, potrzebujemy odrębnego zezwolenia – zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego odpowiedniej kategorii, wydawanego, w drodze decyzji administracyjnej, przez właściwy organ. Organem właściwym, o którym mowa w przepisach, jest, w zależności od kategorii zezwolenia, starosta właściwy ze względu na siedzibę wnioskodawcy albo miejsce rozpoczęcia przejazdu, Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, a w niektórych przypadkach również prezydent miasta lub naczelnik urzędu celno-skarbowego.
