Windykacja sądowa to kolejny, następujący po windykacji polubownej etap ściągania należności od dłużnika. Wkroczenie na drogę sądową stanie się konieczne, gdy mimo przypomnień o istniejącym zadłużeniu oraz wezwań do zapłaty, dłużnik nadal nie wykazuje chęci, aby współpracować. Kierując sprawę na drogę sądową, należy pamiętać, że postępowanie toczące się przed wymiarem sprawiedliwości podlega określonym przepisom i procedurom, a przez to jest o wiele bardziej sformalizowane.
Wierzyciele często zastanawiają się, kiedy powinni lub mogą rozpocząć windykację sądową. Najczęściej następuje to po ostatecznym wezwaniu dłużnika do zapłaty, które również, podobnie jak i wcześniejsze, wysłane do niego pisma lub wiadomości, nie przyniosło zamierzonego skutku. W przepisach nie wskazano żadnego konkretnego przedziału czasowego dla prowadzenia tak zwanych działań miękkich, po upływie którego wierzyciel mógłby przekazać sprawę do sądu. Z pewnością jednak, zanim przygotujemy pozew wszczynający postępowanie, powinniśmy spróbować rozwiązać spór polubownie. O chwili rozpoczęcia windykacji sądowej decyduje najczęściej przebieg windykacji polubownej, w szczególności stosowane przez nas lub firmę windykacyjną praktyki oraz to, jak często postanowiliśmy kontaktować się na początkowym etapie z dłużnikiem.
Windykacja sądowa – od czego zacząć?
Rozpoczęcie windykacji sądowej musi zostać poprzedzone spełnieniem określonych wymogów. Jest to po pierwsze uprzednie wysłanie dłużnikowi przedsądowego wezwania do zapłaty. W przypadku braku odpowiedzi na ostateczne, przedsądowe wezwanie do zapłaty, konieczne stanie się przygotowanie pozwu oraz skompletowanie innych dokumentów dowodowych, które powinny zostać dołączone do tego pisma. Jest to w szczególności zawarta z dłużnikiem umowa, faktura za wykonaną usługę, a także korespondencja zgromadzona podczas prowadzenia działań polubownych. Przed wniesieniem pozwu należy również ustalić, jaki sąd będzie sądem właściwym do rozpoznania sporu.
Zwracamy uwagę na to, że pozew w postępowaniu cywilnym podlega określonym wymogom formalnym. Z tego względu na tym etapie warto rozważyć już, o ile wcześniej działaliśmy samodzielnie, skorzystanie z pomocy prawników. Będzie to również rekomendowane, gdy nasza sprawa jest sprawą sporną, co może skutkować jej większą zawiłością i poziomem skomplikowania. W innym przypadku zachodzi ryzyko, że ze względu na brak znajomości obowiązujących przepisów i procedur, egzekwowanie należności znacząco przeciągnie się w czasie.
Co powinno znaleźć się w pozwie wszczynającym postępowanie sądowe?
Odpowiedź na powyższe pytanie znajduje się w art. 187 KPC, zgodnie z którego treścią pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, określonym w art. 126 KPC. Musi również zawierać następujące elementy:
- dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna,
- oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia,
- wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu,
- informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.
W pozwie można zawrzeć również inne, dodatkowe wnioski, takie jak wniosek o zabezpieczenie powództwa lub nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności, czy wniosek o wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków oraz biegłych.
Zakończenie windykacji sądowej – co dalej?
Postępowanie przed sądem kończy się wydaniem nakazu zapłaty lub wyroku, stanowiących zarazem tytuł egzekucyjny. Jeżeli mimo ich uzyskania przez wierzyciela dłużnik nadal nie płaci, ostatecznością staje się egzekucja komornicza.
Do rozpoczęcia egzekucji komorniczej wymagane jest jednak uprawomocnienie się wyroku lub nakazu zapłaty (chyba że wyrokowi nadano rygor natychmiastowej wykonalności) oraz opatrzenie ich tak zwaną klauzulą wykonalności, będącą tytułem wykonawczym. Sam wyrok lub nakaz zapłaty, pozbawione tytułu wykonawczego, nie są zatem wystarczające, aby umożliwić komornikowi działanie. Klauzula wykonalności jest nadawana tytułowi egzekucyjnemu przez sąd na wniosek wierzyciela.
Klauzula wykonalności nie będzie natomiast wymagana, jeżeli sprawa toczyła się w ramach elektronicznego postępowania upominawczego – w tym przypadku sąd nadaje ją z urzędu, gdy nakaz się uprawomocni.
Tryby postępowania sądowego
Wyrok lub nakaz zapłaty, będące podstawą do egzekwowania należności, mogą zostać wydane w ramach postępowań toczących się w różnych trybach procesowych, do których należy przede wszystkim postępowanie zwykłe oraz postępowania odrębne, takie jak elektroniczne postępowanie upominawcze, postępowanie upominawcze, postępowanie nakazowe.
Na szczególną uwagę zasługuje elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU), w całości toczące się przed e-Sądem (VI Wydział Cywilny Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie), którego jurysdykcja obejmuje całe terytorium RP, niezależnie od miejsca zamieszkania pozwanego. Jest to rodzaj postępowania odrębnego, które zostało przewidziane w pierwszej kolejności do rozstrzygania niespornych spraw o roszczenia pieniężne, charakteryzujących się nieskomplikowanym stanem faktycznym oraz niewymagających przeprowadzania postępowania dowodowego.
