Formuły handlowe Incoterms 2020 to inaczej skrótowe formuły, z których wynika podział kosztów, obowiązków oraz ryzyka między stronami które zawierają kontrakty handlowe. Regulują one która ze stron kontraktu i w jakim zakresie ma obowiązek zarządzania procesem transportowym (eksporter czy importer). Obecnie obowiązują reguły Incoterms 2020. Przed zmianami mieliśmy do czynienia z Incoterms 2010, należy pamiętać że możliwe jest stosowanie również tych w związku z czym zawsze podajemy czy stosujemy 2010 czy 2020. Reguły aktualizowane są co 10 lat. W 2010 zmieniono ilość reguł z 13 na 11, w porównaniu do Incoterms 2000. W Incoterms 2020 nadal pozostaje 11 reguł. Proponowano wiele zmian, również usunięcie niektórych reguł, przy czym Incoterms 2020 w ostatecznym kształcie nie różnią się aż tak bardzo od Incoterms 2010.
Co do zasady, celem uniknięcia nieporozumień interpretacyjnych w trakcie realizacji procesu transportowego stosuje się reguły handlowe zawarte w międzynarodowych wykładaniach terminów handlowych. Poza regułami istnieje również możliwość dokładnego określenia zakresu obowiązków eksportera oraz importera ale w praktyce odchodzi się od stosowania takich rozwiązań. Najbardziej znaną i powszechną wykładnią formuł handlowych są właśnie opracowane przez Międzynarodową Izbę Handlową reguły Incoterms. Incoterms 2010 zawierają interpretacje 11 reguł. Możemy wyróżnić, dla dostaw wszystkich gałęzi transportu : EXW, FCA, CPT, CIP, DAT, DAP, DDP, i dla dostaw transportem morskim i wodnym śródlądowym : FAS, FOB, CFR, CIF. Reguły oczywiście mogą być modyfikowane przez strony kontaktu przy czym należy pamiętać żeby wszelkie ustalenia były bardzo precyzyjne aby w dalszej kolejności uniknąć ewentualnych niejasności w ich interpretacji. Podczas formułowania reguł szczególną uwagę zwrócono na kwestie transportową, tj. określenie która ze stron i na jakim odcinku jest w obowiązku zorganizowania transportu oraz pokrycia jego kosztów.
Do podstawowych obowiązków sprzedającego należy dostarczenie towaru. Incoterms precyzują miejsce dostarczenia jako miejsce wykonania obowiązku dostawy. Możemy podzielić je również na te z których wynika, że gestia transportowa należy do kupujące EXW, FCA, FAS, FOB i resztę, z których wynika, że gestia transportowa należy do sprzedającego. Poniżej przedstawiamy reguły 2010 oraz najważniejsze zmiany w regułach 2020. Inne drobne zmiany, które wprowadzono mająca celu jedynie uporządkowanie stosowanej dotychczas klasyfikacji.
| INCOTERMS 2010 | INCOTERMS 2020 |
| EXW obowiązek sprzedającego -> pozostawienie towaru do dyspozycji kupującego w punkcie wydania sprzedający nie dokonuje odprawy celnej ani załadunku na środek transportu obowiązki kupującego : -> podstawienie środka transportu -> zorganizowanie transportu -> poniesienie kosztów oraz ryzyka transportu na całej trasie | |
| FCA obowiązek sprzedającego -> dostarczenie towaru przewoźnikowi lub innej osobie uprawnionej w oznaczone miejsce (*jeśli jest to magazyn lub zakład sprzedającego – przewoźnik ma obowiązek załadować towar *jeśli jest to inne miejsce – przewoźnik ma obowiązek postawić towar do dyspozycji przewoźnika na środku transportu, gotowy do wyładunku) -> dokonanie odprawy celnej eksportowej obowiązek kupującego – odpowiedzialność za koszty i ryzyko związane z transportem od tego oznaczonego miejsca | FCA w przypadku stosowania niniejszej reguły wraz z akredytywą kupujący może żądać żeby przewoźnik dostarczył sprzedawcy dokument potwierdzający załadowanie towaru banki wystawiające akredytywy wspomagają okazania konosamentu – przewoźnik nie jest zmuszony do spełnienia tego żądania wg nowych zasad trafniejszym rozwiązaniem jest wysunięcie żądania przez bank o wystawienie listu przewozowego wskazującego otrzymanie do wysyłki zamiast dokumentu świadczącego o jego załadowaniu |
| FAS(dot. dostaw transportem morskim i wodnym śródlądowym) obowiązki sprzedającego -> dokonanie odprawy celnej -> postawienie towaru do dyspozycji kupującego wzdłuż burty statku w określonym miejscu w porcie załadunku Obowiązki kupującego -> zawarcie umowy o przewóz towarów -> poinformowanie sprzedającego o nazwie statku, miejscu załadunku i wymaganym terminie dostawy towaru do portu | |
| FOB(dot. dostaw transportem morskim i wodnym śródlądowym) obowiązki sprzedającego -> dostarczenie towaru na wyznaczony przez kupujące statek w oznaczonym porcie załadunku -> dokonanie odprawy celnej eksportowej -> poniesienie kosztów i ryzyka uszkodzenia lub utraty towaru do momentu umieszczenia go na statku obowiązek kupującego -> zawarcie umowy przewozu | |
| CFR(dot. dostaw transportem morskim i wodnym śródlądowym) obowiązki sprzedającego -> dostarczenie towaru na statek w porcie załadunku ->zawarcie umowy przewozu towaru oraz pokrycie jego kosztów ryzyko przechodzi na kupującego po umieszczeniu towaru na statku | |
| CIF (dot. dostaw transportem morskim i wodnym śródlądowym) obowiązki sprzedającego -> dostarczenie towaru na statek w porcie załadunku ->zawarcie umowy przewozu towaru oraz ubezpieczenia towaru (+pokrycie ich kosztów) ryzyko utraty czy uszkodzenia towaru przechodzi na kupującego po umieszczeniu towaru na statku | |
| CPT obowiązki sprzedającego -> dostarczenie towaru przewoźnikowi ->zawarcie umowy przewozu i pokrycie jego kosztów ryzyko uszkodzenia, utraty towaru przechodziła kupującego w chwili oddania towaru przewoźnikowi | |
| CIP obowiązki sprzedającego -> dostarczenie towaru przewoźnikowi ->zawarcie umowy przewozu i pokrycie jego kosztów -> zawarcie umowy ubezpieczenia towaru i pokrycie jego kosztów ryzyko uszkodzenia, utraty towaru przechodziła kupującego w chwili przekazania towaru przewoźnikowi | CIP zmiana podniesienia stopnia ubezpieczenia, chyba że w umowie zostało ustalone inaczej Podniesienie klauzuli instytutowej z poziomu C do A |
| DAT obowiązki sprzedającego -> postawienie towar u do dyspozycji kupującego w określonym terminalu lub miejscu przeznaczenia i poniesienie związanych z tym kosztów i ryzyka -> wyładunek ze środka transportu w terminalu obowiązek kupującego -> dokonanie odprawy celnej importowej | DPU zmiana nazwy z DAT (Delivered at Terminal) na DPU (Delivered at Place Unloaded) zmiany dokonano z uwagi na częste błędy w interpretowaniu słowa „terminal” Wskazanie,że terminal nie jest jedynym właściwym miejscem na dostarczenie towaru/przesyłki |
| DAP obowiązek sprzedającego -> postawienie towaru do dyspozycji kupującego na środku transportu, gotowy do wyładunku, w miejscu przeznaczenia i ponieść związane z tym koszty i ryzyko | |
| DDP obowiązki sprzedającego -> zorganizowanie transportu i pokrycie jego kosztów oraz poniesienie ewentualnego ryzyka uszkodzenia czy utraty towaru do określonego miejsca przeznaczenia -> dokonanie odprawy celnej sprzedający nie ma obowiązku wyładunku ze środku transportu |
W przypadku EXW i czasami FCA importer posiada pełną gestię transportową. Sytuacja ma się odwrotnie w przypadku formuł DDP i w praktyce DAP – tutaj wszystko w gestii eksportera. W pozostałych każda ze stron posiada swoje obowiązki. Warto zwrócić uwagę, że w przypadku CIP I CIF zobowiązanym od ryzyka ubezpieczenia towaru jest sprzedający, natomiast samo ryzyko ponosi kupujący. W związku z powyższym, w przypadku dochodzenia ewentualnych roszczeń od ubezpieczyciela sprzedający musi dostarczyć kupującemu dowód zawarcia umowy ubezpieczenia.
Żeby dokonać sprawdzenia stanu i ilości towaru załadowanego kontenera stosować należy reguły FCA, CPT, CIP (sprawdzamy w momencie załadunku) oraz DDP, DAP, DPU (sprawdzamy w momencie rozładunku). Należy również pamiętać, że wszelki koszty związane z opakowaniem oraz odpowiednim oznakowaniem towaru zawsze ponosi sprzedający, chyba że towar jest zwyczajowo dostarczany bez opakowania.
Formuły Incoterms są rownież formułami cen z uwagi na fakt, że na wpływ na cenę towaru ma zakres kosztów i ryzyka związanych z dostawą, które przyjmuje na siebie eksporter. Co za tym idzie, cena towaru jest tym wyższa im dalsze jest miejsce dostarczenia przez sprzedającego i im więcej kosztów ponosi. Również im dłużej spoczywa zanim odpowiedzialność. Cena najniższa – EXW, cena najwyższa – DDP.
