Polscy przewoźnicy bardzo często nawiązują relacje biznesowe z przedsiębiorstwami mającymi swoje siedziby w innych państwach Unii Europejskiej. Wielu z nich, zanim zdecyduje się jednak na konkretną współpracę, zastanawia się, co w przypadku wystąpienia ewentualnego sporu. W jaki sposób możliwe będzie dochodzenie roszczeń w sprawach transgranicznych? Podstawową procedurą przewidzianą na wypadek takich zdarzeń jest procedura w sprawie wydawania europejskiego nakazu zapłaty.
Mówiąc o europejskim nakazie zapłaty, musimy odwołać się do rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu, którego celem jest uproszczenie, przyspieszenie i ograniczenie kosztów postępowania sądowego w sprawach transgranicznych oraz umożliwienie swobodnego przepływu europejskich nakazów zapłaty we wszystkich państwach członkowskich (wyjątek stanowi tu Dania, której sądy nie rozpatrują europejskich nakazów zapłaty).
Kiedy można uzyskać europejski nakaz zapłaty?
Przepisy rozporządzenia nr 1896/2006 stosuje się do bezspornych roszczeń wynikających z transgranicznych spraw cywilnych i handlowych, bez względu na rodzaj sądu lub trybunału. Sprawą transgraniczną jest sprawa, w której przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie sądu rozpoznającego sprawę.
W ramach postępowania o wydanie europejskiego nakazu zapłaty można dochodzić roszczeń pieniężnych o oznaczonej wysokości oraz, które są wymagalne w chwili wniesienia pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty.
Postępowanie w sprawie wydania europejskiego nakazu zapłaty nie będzie mogło natomiast zostać wszczęte między innymi w sprawach skarbowych, celnych lub administracyjnych, czy dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej, ponieważ nie podlegają one pod przepisy powyższego rozporządzenia.
Jak wszcząć postępowanie w sprawie wydania europejskiego nakazu zapłaty?
Pismem wszczynającym postępowanie w sprawie wydania europejskiego nakazu zapłaty jest pozew. Pozew ten powinien czynić zadość warunkom określonym w ww. rozporządzeniu. Należy wnieść go zatem zgodnie z formularzem A, określonym w załączniku nr 1 rozporządzenia nr 1896/2006 oraz zamieścić w nim w szczególności: nazwy lub imiona i nazwiska oraz adresy stron, oznaczenie sądu, do którego kierowany jest pozew, kwotę dochodzonego roszczenia, w tym kwotę roszczenia głównego oraz, stosownie do okoliczności, odsetki, kary umowne i koszty, uzasadnienie roszczenia, opis dowodów na poparcie roszczenia, okoliczności uzasadniające właściwość sądu, uzasadnienie transgranicznego charakteru sprawy. Pozew powinno sporządzić się z dochowaniem wszelkich stawianych przed nim wymogów, ponieważ na dalszym etapie jest on szczegółowo badany przez sądy rozpatrujące sprawę. W ostateczności, przy niespełnieniu wszystkich wymaganych kryteriów, pismo może zostać odrzucone. Pozew wnosi się w formie papierowej lub za pomocą innego środka komunikacji, w tym komunikacji elektronicznej, akceptowanego przez państwo członkowskie, w którym sprawa ma być rozpatrywana.
W tym miejscu warto poruszyć kolejną, istotną kwestię związaną z wnoszeniem pozwu w sprawie transgranicznej – wyboru właściwej jurysdykcji. Do jej ustalenia konieczne będzie odwołanie się do przepisów innego unijnego rozporządzenia – rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012. Zgodnie z ogólną, podstawową zasadą wyrażoną w art. 4 ust. 1 tego rozporządzenia, osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane, niezależnie od ich obywatelstwa, przed sądy tego państwa członkowskiego. Poza jurysdykcją ogólną w przepisach wskazano także przypadki, w których zastosowanie może znaleźć jurysdykcja szczególna. Możliwe jest między innymi, by osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, została pozwana w innym państwie członkowskim, na przykład w sprawach dotyczących umowy – przed sądy miejsca wykonania danego zobowiązania.
W Polsce europejskie postępowanie nakazowe należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych.
Ile czeka się na wydanie europejskiego nakazu zapłaty?
Dopełnienie wymogów formalnych stawianych przed pozwem w postępowaniu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty jest istotne ze względu na to, iż to od ich prawidłowości zależeć będzie, ile czasu zajmie sądowi rozpatrzenie sprawy i wydanie nakazu zapłaty.
Przy założeniu, że wszystkie warunki zostały spełnione, sąd powinien wydać nakaz zapłaty tak szybko, jak tylko jest to możliwe, zwykle w terminie 30 dni od dnia wniesienia pozwu. W terminie tym nie uwzględnia się jednak czasu, jaki przewidziano dla powoda na uzupełnienie ewentualnych braków.
Czy od europejskiego nakazu zapłaty przysługuje środek zaskarżenia?
Od europejskiego nakazu zapłaty pozwany może wnieść sprzeciw, o czym sąd ma obowiązek pouczyć go w treści wydawanego pisma. Na jego wysłanie ma 30 dni od dnia doręczenia mu nakazu. Ważne jest, by w sprzeciwie wyraźnie zakwestionować roszczenie. Nie ma jednak potrzeby precyzowania powodów.
W przypadku, gdy pozwany skorzysta ze swojego uprawnienia we wskazanym terminie, dalsze postępowanie będzie odbywać się przed właściwymi sądami w państwie członkowskim wydania, chyba że powód wyraźnie zażądał w takim przypadku zakończenia postępowania.
Jeżeli natomiast w powyższym terminie pozwany nie wniesie sprzeciwu, sąd wydania powinien niezwłocznie stwierdzić wykonalność europejskiego nakazu zapłaty.
Ważne: Europejski nakaz zapłaty, który stał się wykonalny w państwie członkowskim wydania, jest uznawany i wykonywany w innych państwach członkowskich bez potrzeby stwierdzania wykonalności i bez możliwości sprzeciwienia się jego uznaniu. Wykonalność ta polega również na tym, że europejski nakaz zapłaty wykonuje się na takich samych warunkach, jak wykonalne orzeczenie wydane w państwie członkowskim wykonania.
Jeżeli potrzebują Państwo fachowej pomocy w dochodzeniu roszczeń od kontrahenta z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, zapraszamy do niezwłocznego skontaktowania się z naszą kancelarią LEGAL INTERMODAL!