Kontrola drogowa kierowców zawodowych znacznie odbiega od tej, jakiej poddawani są „zwykli” kierowcy. Wynika to z faktu, że skala naruszeń, jakich mogą dopuścić się przedstawiciele pierwszej z tych grup, jest o wiele szersza. Kierowcy zawodowi, poza ogólnymi przepisami dotyczącymi ruchu drogowego, mają bowiem obowiązek stosować się także do szeregu innych ustaw. Chcąc uniknąć niepotrzebnego stresu i nieprzyjemnych zdarzeń, do jakich może dojść podczas spotkania ze służbami, dzisiaj wskażemy dlatego, jak powinno się przygotować kierowcę zawodowego do kontroli drogowej.
Mimo że od kilku lat polscy kierowcy poruszający się w obrębie kraju, nie mają już obowiązku, by wozić ze sobą fizyczną wersję prawa jazdy, jak również dowodu rejestracyjnego i polisy OC, ponieważ dostęp do tych uprawnień jest możliwy drogą elektroniczną, dla kierowców zawodowych jest to jedynie częściowe ułatwienie. Nadal są oni bowiem zobowiązani, by mieć przy sobie i okazywać na żądanie uprawnionego organu kontroli szereg innych dokumentów. Natomiast w pozostałym zakresie, niezależnie od braku stosownych wymogów, niezmiennie rekomenduje się, by i tak wyposażać ich w prawo jazdy i dowód rejestracyjny w postaci papierowej. Pod warunkiem, że cała dokumentacja będzie znajdować się w jednym miejscu i pozostanie kompletna, ewentualna kontrola może przebiec wtedy o wiele sprawniej.
Dokumenty potrzebne kierowcy zawodowemu podczas kontroli drogowej
Dokumenty, jakimi powinien legitymować się kierowca zawodowy, zwykło się dzielić na 4 grupy: (I) dokumenty dotyczące kierowcy i odnoszące się do jego uprawnień, (II) dokumenty dotyczące przewożonego ładunku, (III) dokumenty przypisane do pojazdu, jakim wykonywany jest transport oraz (IV) dokumenty dotyczące firmy transportowej, w której kierowca pozostaje zatrudniony, w tym potwierdzające jej legalny dostęp do rynku.
Listę wszystkich dokumentów, jakie kierowca jest zobowiązany posiadać w pojeździe i okazywać podczas kontroli, zawiera przede wszystkim art. 87 ustawy o transporcie drogowym. Podstawowymi z nich jest:
- karta kierowcy,
- wykresówki,
- zapisy odręczne i wydruki z tachografu,
- zaświadczenie przed rozpoczęciem przewozu drogowego, tak zwana urlopówka.
Pozostała dokumentacja, w jaką trzeba wyposażyć kierowcę zawodowego, będzie zależeć już od konkretnego rodzaju wykonywanych przez niego przewozów drogowych oraz rodzaju przewożonego ładunku. W krajowym transporcie drogowym dwoma podstawowymi uprawnianiami są: zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego i licencja. Kierowca powinien w takim przypadku posiadać wypisy z tychże dokumentów.
Jeśli natomiast przewozi on na przykład towary, ma obowiązek posiadać w pojeździe dokumenty związane z tym ładunkiem, odpowiednie zezwolenie wymagane w międzynarodowym transporcie drogowym, pod warunkiem, że wykonuje transport z przekraczaniem granicy, czy zezwolenie na przejazd pojazdu z ładunkiem lub bez ładunku, o masie, naciskach osi lub wymiarach przekraczających wielkości określone w odrębnych przepisach, jeśli pojazd wykracza poza standardowe parametry.
W drogowym przewozie osób od kierowcy wykonującego przewozy regularne i regularne specjalne wymaga się natomiast odpowiedniego zezwolenia lub wypisu z zezwolenia wraz z obowiązującym przewoźnika rozkładem jazdy, a w przypadku międzynarodowych przewozów na potrzeby własne – formularza jazdy.
Lista określona w art. 87 ustawy o transporcie drogowym nie narusza oczywiście praw i obowiązków kierowców i podmiotów wykonujących przewóz drogowy wynikających z odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych. Taką ustawą będzie między innymi wspominana już we wstępie ustawa Prawo o ruchu drogowym, która w art. 38 rozszerza katalog obowiązkowych dokumentów o przykładowo protokół z ostatniej drogowej kontroli technicznej, jeżeli taka była przeprowadzona (w określonych przypadkach), kartę kwalifikacji kierowcy, o ile jest wymagana, czy pokwitowanie zatrzymania dowodu rejestracyjnego.
Nie wolno zapominać w dodatku o przepisach i zasadach przeprowadzania kontroli drogowych obowiązujących w innych państwach, co ma znaczenie podczas wykonywania transportu międzynarodowego.
Kto może skontrolować kierowcę zawodowego?
Do skontrolowania kierowcy zawodowego uprawnieni są nie tylko funkcjonariusze Policji, ale również inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego, funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej, funkcjonariusze Straży Granicznej, a nawet, w zakresie danych rejestrowanych przez tachograf – inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy.
Kontroli drogowej podlega nie tylko sama dokumentacja
Kolejna, ważna kwestia, na jaką należy zwrócić uwagę, mówiąc o kontroli drogowej, to jej zakres. Nie jest bowiem tak, że spotkanie z organami ogranicza się wyłącznie do zweryfikowania, czy kierowca zawodowy posiada przy sobie wszystkie wymagane przepisami dokumenty.
Kontrola kierowcy zawodowego obejmuje najczęściej również czynności takie jak sprawdzenie, czy przestrzega on norm czasu pracy i odpoczynku wynikających z odrębnych ustaw, posiada zainstalowany w pojeździe tachografi użytkuje go prawidłowo bądź, czy nie znajduje się on w stanie po spożyciu alkoholu lub innego środka odurzającego. Ponadto, podczas kontroli drogowej może nastąpić ważenie i mierzenie pojazdu, w celu sprawdzenia, czy nie doszło do przekroczenia dopuszczalnych parametrów, oraz wejście do wnętrza pojazdu. Do przeprowadzania wszystkich tych czynności uprawnieni są w szczególności inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego, ściśle specjalizujący się i odpowiadający za kontrole kierowców zawodowych.
Jak przygotować kierowcę do kontroli drogowej?
Zważając na to, że kierowcy zawodowi są kontrolowani nie tylko w zakresie posiadania w pojeździe określonej dokumentacji, przygotowanie ich na spotkanie z inspektorami i funkcjonariuszami wymaga szerszego podejścia. Spokojny, bezstresowy przebieg kontroli jest możliwy przede wszystkim wtedy, gdy nie zachodzi ryzyko wykrycia poważnych naruszeń. Zadaniem przedsiębiorstw transportowych jest dlatego odpowiedni dobór pracowników, regularne szkolenie ich z przepisów, jakim będą podlegać, a także sprawowanie bieżącej, stałej kontroli i nadzoru nad ich pracą. Jest to o tyle istotne, ponieważ w razie wykrycia nieprawidłowości, poza samym kierowcą ukarany zostać może również przewoźnik oraz osoba zarządzająca w przedsiębiorstwie transportem.