Prowadzenie własnej działalności gospodarczej nieodłącznie wiąże się z koniecznością zawierania umów. W przypadku transportu mamy najczęściej do czynienia z umowami przewozowymi, które jak każde inne rządzą się swoimi prawami. Jak przygotować się do zawarcia umowy przewozu, aby należycie zabezpieczyła ona interesy przewoźnika? O czym warto wiedzieć przed złożeniem podpisu na tym dokumencie?
Weryfikacja kontrahenta
Zanim zdecydujemy się na konkretną współpracę, to, od czego powinno się zacząć, to weryfikacja przyszłego kontrahenta. To właśnie na jej podstawie będzie można ocenić, czy podejmowanie dalszych działań będzie słuszne. Do takiej weryfikacji często wystarcza sam Internet i szerokie możliwości, jakie oferuje, w postaci m.in. dostępu do CEDIG/KRS/BIK/KRD oraz innych baz danych przedsiębiorców, wglądu w opinie Google oraz te, widniejące na forach branżowych i giełdach, czy możliwości sprawdzenia siedziby firmy w Google Maps.
Umowa przewozu a umowa spedycji
Jednym z pierwszych kroków przygotowujących do zawarcia umowy przewozu jest upewnienie się co do treści takiej umowy. Czy umowa, na której nam zależy, aby na pewno jest umową przewozu, czy też może jest to umowa spedycji? Zdarza się bowiem, że bywają one ze sobą mylone.
Umowa przewozu to, jak wynika z art. 774 KC, umowa, w której przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.
Umowę spedycji reguluje natomiast art. 794 KC, zgodnie z którego treścią przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Z brzmienia powyższych przepisów możemy zauważyć, że istotą umowy przewozu jest transport określonego ładunku lub osób z miejsca A do miejsca B – to on stanowi tutaj główny przedmiot takiej umowy. Na umowę spedycji składa się z kolei wiele różnych usług, czynności związanych z organizacją i przygotowaniem przewozu, do których zobowiązany pozostaje spedytor. Umowa spedycji będzie dlatego najczęściej umową o szerszym zakresie. Cytując stanowisko Sądu Najwyższego: „Na tle przepisów dotyczących obu umów w polskim kodeksie cywilnym oraz w kodeksach cywilnych wielu obcych systemów prawnych wyrażane jest stanowisko orzecznictwa, że rozstrzygnięcie wskazanego problemu zależy przede wszystkim od treści konkretnie zawartej umowy. Jest to spowodowane bardzo bliską konstrukcją obu umów nazwanych, ale w związku z tym potrzebą wyróżnienia essentialia negotii, właściwych dla każdej z nich” (wyrok z dnia 23 maja 2018 r, sygn. IV CSK 425/17). W wyroku tym Sąd Najwyższy powołał się także na przyjętą linię orzeczniczą, zgodnie z którą „Jeżeli przedsiębiorca oferuje tylko przewóz rzeczy, a nawet czynności konkludentne nie wskazują na wystąpienie postanowień umownych, obejmujących usługi związane z przewozem, to umowa zawarta przez przyjęcie takiej oferty jest ściśle umową przewozu, a nie umową spedycji”.
Wypracowanie warunków umowy przewozu
Zanim nastąpi przygotowanie treści umowy przewozu i jej podpisanie, konieczne jest dokładne wypracowanie i ustalenie warunków wykonania przewozu drogowego, które to następnie zostaną uwzględnione w tym dokumencie. W tym celu strony powinny pochylić się w szczególności nad kwestiami takimi jak:
- rodzaj przewożonego ładunku (który to wpłynie na m.in. rodzaj pojazdu, który będzie trzeba wykorzystać do jego transportu i rodzaj zabezpieczeń, jak również pozwoli wybrać kierowcę mającego odpowiednie do wykonania przewozu uprawnienia),
- miejsce nadania przesyłki oraz miejsce jej wydania,
- data przewozu,
- strony umowy przewozu,
- wynagrodzenie,
- obowiązki stron umowy przewozu,
- odpowiedzialność stron umowy przewozu,
- odszkodowanie za szkody transportowe,
- roszczenia z tytułu umowy przewozu,
- formalności (dokumentacja niezbędna do wykonania danego rodzaju przewozu, m.in. list przewozowy, formalności celne, dodatkowe zezwolenia itp.).
Forma zawarcia umowy przewozu
Kolejną, istotną kwestią przygotowującą do umowy przewozu, jest forma zawarcia takiej umowy. Powołując się na art. 60 KC, możemy zauważyć, że przepisy dopuszczają (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie), aby wola osoby dokonującej czynności prawnej została wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. Oznacza to zatem, że teoretycznie jest dopuszczalne, aby do zawarcia umowy przewozu wybrać nawet formę ustną. Jednakże sam fakt istnienia takiej możliwości nie oznacza, że będzie to słuszna decyzja. Nie jest tajemnicą, że umowę zawiera się głównie na złe czasy, dlatego też należy przyjąć, że najbezpieczniejszą i najbardziej rekomendowaną formą dla zawarcia umowy przewozu będzie forma pisemna, której moc dowodowa nie budzi żadnych zastrzeżeń. Przez formę pisemną nie należy natomiast rozumieć ustaleń dokonywanych za pośrednictwem poczty e-mail, czy też innego komunikatora internetowego albo SMS.
Umowa przewozu – na własną rękę czy z pomocą prawników?
Mimo powszechnie dostępnych różnych wzorców umownych, w rzeczywistości żaden z nich praktycznie nigdy nie nadaje się do zastosowania 1:1. Wynika to z faktu, że każde zlecenie transportowe, niezależnie od występowania pewnych elementów stałych, ma także swoją odrębną specyfikę. Z tego też względu korzystanie z gotowych rozwiązań, czy też projektowanie umowy przewozu na własną rękę, nie jest praktyką rekomendowaną. Nie wolno zapominać, że umowę spisuje się w celu maksymalnej ochrony swoich interesów, gdyby na etapie jej realizacji doszło do zaistnienia różnych przeszkód i problemów. Nierzadko o skuteczności takiej umowy decydują dlatego niuanse, o które nie sposób zadbać, nie mając dostatecznej wiedzy z zakresu prawa oraz doświadczenia w likwidowaniu szkód transportowych i rozwiązywaniu innego rodzaju sporów pojawiających się najczęściej na tym gruncie.
Jeśli chcą Państwo spać spokojnie i mieć 100% pewność, że nawet w razie wystąpienia problemów podczas współpracy z nowym kontrahentem, nie będzie wiązać się to dla firmy z szeregiem negatywnych konsekwencji, zapraszamy do skorzystania ze wsparcia naszej kancelarii LEGAL INTERMODAL! Jako że specjalizujemy się w obsłudze prawnej firm z sektora TSL, doskonale wiemy, co powinno znaleźć się zarówno w treści umowy przewozowej, jak i spedycyjnej, by gwarantowała naszym klientom maksimum spokoju i bezpieczeństwa!
