Transport drogowy przesyłek pozostaje niestety obarczony ryzykiem ich uszkodzenia. Odbierając paczkę od przewoźnika, powinniśmy dlatego zawsze dokładnie sprawdzić, w jakim znajduje się ona stanie. W przypadku braku wniesienia zastrzeżeń możemy bowiem utracić prawo do wystąpienia z określonymi roszczeniami, przyznawanymi w ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe.
Jak wynika z treści art. 76 Prawa przewozowego, przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń będzie skutkować wygaśnięciem przysługujących mu roszczeń z tytułu:
- uszkodzenia przesyłki lub
- ubytku przesyłki.
W takiej sytuacji uprawniony nie ma co do zasady prawa, by domagać się od przewoźnika odszkodowania. Wygaśnięcie roszczeń oznacza, iż traci on prawo do ich dochodzenia. Pod uwagę nie będzie tu brany zatem przykładowo fakt dysponowania przez niego dowodami przemawiającymi na jego korzyść.
Co jednak istotne, od powyższej zasady przewidziano wyjątki. Do wygaśnięcia roszczeń z tytułu uszkodzenia lub ubytku przesyłki nie dojdzie, nawet jeśli uprawniony w momencie jej odbioru nie wniósł żadnych zastrzeżeń, gdy:
- szkoda została stwierdzona protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego,
- zaniechanie takiego stwierdzenia nastąpiło z winy przewoźnika, to znaczy, gdy dostrzegł on szkodę w przesyłce przed jej wydaniem i mimo to nie sporządził stosownego protokołu,
- ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika,
- była to szkoda niejawna, którą to uprawniony stwierdził jednak po przyjęciu i zgłosił przewoźnikowi w przewidzianym terminie oraz udowodnił, że powstała ona w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem.
Szkoda jawna w transporcie
Mimo że to w interesie uprawnionego pozostaje sprawdzenie paczki, którą odbiera od przewoźnika, nie wolno zapominać, że za uszkodzenia lub ubytki w przesyłce, które powstały od chwili przyjęcia jej do przewozu aż do chwili jej wydania, odpowiedzialność ponosi właśnie przewoźnik.
Stąd też przepisy wymagają od niego, by w razie dostrzeżenia szkód lub ubytku w przesyłce, jeszcze przed jej wydaniem uprawnionemu, niezwłocznie dokonał protokolarnego ustalenia jej stanu oraz okoliczności powstania szkody. Te czynności przewoźnik ma również obowiązek wykonać na żądanie uprawnionego, jeśli w momencie odbioru stwierdzi on istnienie jakichkolwiek nieprawidłowości.
Ustalenia protokolarne dokonywane przez przewoźnika powinny mieć miejsce w obecności uprawnionego. Gdyby jednak jego wezwanie nie było możliwe albo nie zgłosił się on w wyznaczonym terminie, przewoźnik dokonuje ustaleń w obecności osób zaproszonych przez siebie do tej czynności.
Szkoda niejawna w transporcie
Powyższe zasady postępowania odnosiły się do tak zwanych szkód jawnych, a więc szkód, które można łatwo zauważyć. Czasami jednak dostrzeżenie ubytku lub uszkodzenia przesyłki nie jest możliwe w momencie jej odbioru, ponieważ nie są to szkody widoczne z zewnątrz. W takim przypadku mamy do czynienia ze szkodą niejawną, nazywaną również szkodą ukrytą.
Jeśli ujawnienie szkody nastąpiło dopiero po wydaniu przesyłki, uprawniony powinien wezwać przewoźnika i zgłosić mu zastrzeżenia niezwłocznie po zauważeniu szkody, jednakże nie później niż w ciągu 7 dni od dnia odbioru przesyłki.
Znajomość zasad postępowania w przypadku wystąpienia szkody jawnej bądź niejawnej jest niezwykle ważna, ponieważ, jak wynika z przywołanego powyżej art. 76 Prawa przewozowego, protokolarne stwierdzenie szkody przed wydaniem przesyłki uprawnionemu lub w momencie jej wydania, bądź w terminie 7 dni od dnia jej odbioru, nie pozbawiają uprawnionego roszczeń względem przewoźnika z tytułu uszkodzenia lub ubytku przesyłki. W ostatnim jednak przypadku, to znaczy w razie wystąpienia szkody niejawnej, uprawniony będzie zobowiązany nie tylko zgłosić ten fakt przewoźnikowi w ustawowym terminie, ale i udowodnić, że szkoda ta powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem, czyli wtedy, gdy przewoźnik ponosił za nią odpowiedzialność.
Protokół sporządzenia szkody
Zarówno w przypadku dostrzeżenia szkody jawnej, jak i niejawnej, konieczne będzie protokolarne ustalenie stanu przesyłki w obecności uprawnionego. Taki protokół, stanowiący dowód w sprawie, powinny podpisać wszystkie osoby uczestniczące w ustaleniu stanu przesyłki. Jeden egzemplarz otrzymuje bezpłatnie uprawniony.
Gdyby uprawniony nie zgadzał się z treścią protokołu, może zamieścić w nim zastrzeżenie z uzasadnieniem, natomiast w razie odmowy podpisania przez niego protokołu, przewoźnik ma obowiązek stwierdzić w nim ten fakt i wskazać przyczyny odmowy.
W niektórych przypadkach ustalenie stanu przesyłki może okazać się jednak bardziej skomplikowane. Jeśli zachodzą trudności przy określaniu rozmiarów szkody, przyczyn jej powstania lub czasu, kiedy szkoda ta nastąpiła, wtedy też powinno wezwać się rzeczoznawcę. Takiego rzeczoznawcę powołuje przewoźnik, w porozumieniu z uprawnionym.
Szkody w transporcie niestety się przytrafiają, dlatego tych z Państwa, którzy nie wiedzą, jak reagować i postępować, gdy dojdzie do tego rodzaju zdarzeń, zapraszamy do skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej naszej kancelarii!
