Pojazdy określane jako nienormatywne, a więc przekraczające w szczególności swoimi wymiarami lub masą standardowe, dopuszczalne przepisami parametry, nie mogą swobodnie poruszać się po naszych drogach. Ich przejazd obwarowany jest dodatkowymi wymogami, o których mowa w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.
Ruch pojazdu nienormatywnego, inaczej pojazdu lub zespołu pojazdów, którego naciski osi wraz z ładunkiem lub bez ładunku, wymiary lub rzeczywista masa całkowita wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych, przewidzianych w przepisach ruchu drogowego, może odbywać się tylko na podstawie odrębnego, płatnego zezwolenia. Nie jest to jednak wyłączne kryterium, jakie należy spełnić, aby móc realizować transport nienormatywny.
Zezwolenie na przejazd pojazdu nienormatywnego odpowiedniej kategorii
Konieczność uzyskania zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego wynika z art. 64 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. W obrocie nie funkcjonuje natomiast tylko jeden rodzaj zezwolenia na wykonywanie transportu nienormatywnego, a pięć odrębnych kategorii, w zależności od parametrów pojazdu (wymiary, masa, naciski osi), które szczegółowo opisano w załączniku nr 1 do ww. ustawy. Kierujący pojazdem ma obowiązek posiadać w pojeździe zezwolenie na przejazd nienormatywny określonej kategorii oraz okazywać je podczas kontroli na prośbę uprawnionych do tego służb.
I tak:
Zezwolenie kategorii I wydaje się na przejazd nienormatywnego pojazdu wolnobieżnego, ciągnika rolniczego albo zespołu pojazdów składającego się z pojazdu wolnobieżnego lub ciągnika rolniczego i przyczepy specjalnej. Wskazuje się w nim zarówno podmiot wykonujący przejazd, jak i pojazd, którym ma być wykonywany transport. Obejmuje ono przejazd po drogach publicznych, z wyjątkiem dróg ekspresowych i autostrad.
Organem właściwym do załatwienia sprawy jest w tym przypadku starosta właściwy ze względu na siedzibę wnioskodawcy albo miejsce rozpoczęcia przejazdu. Powinien on wydać decyzję w terminie 3 dni roboczych od dnia złożenia wniosku. Zezwolenie kategorii I jest ważne przez okres wynoszący 12 miesięcy.
Zezwolenia kategorii II – IV są wydawane na czas wskazany we wniosku, mogący wynosić 6, 12 lub 24 miesiące. Zezwolenia kategorii II i IV upoważniają do przejazdu po drogach publicznych, a kategorii III – po drogach krajowych (zezwolenie kategorii III pozwala także poruszać się pojazdami i drogami określonymi dla zezwolenia kategorii II). Są one udzielane dla podmiotu wykonującego przejazd. Nie ma potrzeby, by wskazywać w nich natomiast pojazd, który będzie uczestniczyć w transporcie.
Do udzielania zezwoleń kategorii II organem uprawnionym pozostaje starosta właściwy ze względu na siedzibę wnioskodawcy albo miejsce rozpoczęcia przejazdu. Zezwolenia na kategorię III i IV wydaje natomiast Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. Zezwolenia kategorii II i III przy wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wydać ponadto naczelnik urzędu celno-skarbowego.
Zezwolenie kategorii V to specyficzny rodzaj zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego, wydawane dla pojazdu, którego ruch, ze względu na jego wymiary, masę lub naciski osi, nie jest możliwy na podstawie zezwoleń kategorii I–IV. Powinien ubiegać się o nie przewoźnik, któremu zależy na jednokrotnym lub wielokrotnym przejeździe po drogach publicznych w wyznaczonym czasie. Zezwolenie kategorii V upoważnia tylko do ruchu na trasie wskazanej w tym zezwoleniu.
Jest ono ważne przez okres 14 dni (w przypadku zezwolenia na jednokrotny przejazd) lub 30 dni (w przypadku zezwolenia na wielokrotny przejazd), liczonych od dnia wskazanego we wniosku o wydanie zezwolenia. Wydaje je Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, a jeżeli trasa przejazdu pojazdu nienormatywnego przebiega w granicach administracyjnych miasta na prawach powiatu, bez odcinków autostradowych lub ekspresowych – prezydent miasta.
Uzyskanie tego rodzaju decyzji administracyjnej pozostaje w dodatku uzależnione od spełnienia innych, wyszczególnionych w ustawie warunków, takich jak możliwość wyznaczenia trasy dla przejazdu, zapewniającej bezpieczeństwo i efektywność ruchu drogowego.
Pozostałe wymogi niezbędne do ruchu pojazdu nienormatywnego
Przewoźnik, który uzyskał zezwolenie na przejazd pojazdu nienormatywnego, powinien pamiętać również o spełnieniu pozostałych wymogów, wynikających z art. 64 ustawy Prawo o ruchu drogowym.
- Ma w szczególności obowiązek przestrzegać warunków przejazdu określonych w uzyskanym zezwoleniu, odnoszących się przede wszystkim do rodzaju dróg, po których odbywa się przejazd, okresu obowiązywania zezwolenia oraz innych, dodatkowych kryteriów, jeśli takie przewidziano.
- Ruch pojazdu nienormatywnego jest ponadto dozwolony pod warunkiem pilotowania przejazdu pojazdu nienormatywnego. Wytyczne dotyczące pilotowania pojazdów nienormatywnych zawiera rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 23 maja 2012 r. W przepisach tych wskazano w szczególności, w jakich przypadkach taki przejazd może odbywać się przy użyciu jednego, a w jakich przypadkach przy użyciu dwóch pojazdów wykonujących pilotowanie, czy też, jak powinien zostać wyposażony pojazd wykonujący pilotowanie.
- W każdym przypadku przejazd pojazdu nienormatywnego po drogach krajowych lub publicznych wymaga zachowania szczególnej ostrożności przez kierującego pojazdem nienormatywnym.
- Pojazdami nienormatywnymi, z wyjątkiem pojazdów uprawnionych do poruszania się na podstawie zezwolenia kategorii I, nie mogą być przewożone ładunki inne niż niepodzielne.
Jeśli potrzebują Państwo fachowej pomocy w dopełnieniu wszystkich formalności wymaganych w transporcie, zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią LEGAL INTERMODAL!
