Pakiet Mobilności stawia przed firmami zajmującymi się przewozami międzynarodowymi wiele wyzwań. Zawiera szereg zmian i postanowień, które stopniowo będą wprowadzane w życie do 2026 r. Część z nich obowiązuje już od roku – sierpnia 2020. Jakie regulacje zostały objęte Pakietem Mobilności i na jakie kolejne zmiany powinni przygotować się przedsiębiorcy?
Pakiet Mobilności i jego znaczenie
Pakiet Mobilności to zbiór przepisów, które regulują i ujednolicają transport drogowy wykonywany na terenie UE. Wprawdzie nie jest on nowym, osobnym aktem prawnym, jednak zawarte w nim postanowienia wywierają bezpośredni wpływ na sposób funkcjonowania przedsiębiorstw transportowych. Pakiet Mobilności został przegłosowany 8 lipca 2020 r., a jego publikacja nastąpiła 31 lipca 2020 r. Zaledwie 20 dni później wprowadzono pierwsze zmiany.
Pakiet Mobilności koncentruje się przede wszystkim na:
- Regulacjach dotyczących czasu jazdy kierowców oraz odpoczynku
- Zasadach i warunkach delegowania kierowców
- Dostępie do rynków
Zmiany, jakie przewiduje Pakiet Mobilności, wywierają wpływ na następujące akty prawne:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, (WE) nr 1072/2009 i (UE) nr 1024/2012,
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 oraz rozporządzenie (UE) nr 165/2014,
- Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającą dyrektywę 2006/22/WE.
Etapy wprowadzania zmian – co przewiduje Pakiet Mobilności na najbliższe lata?
Pierwsze zmiany wprowadzone w ramach Pakietu Mobilności obowiązują już od roku, tj. 20 sierpnia 2020 r. (etap I). Przypomnijmy, czego dotyczyły:
- Kierowcy mają obowiązek powrotu do centrum operacyjnego lub swojego miejsca zamieszkania co 4 tygodnie w celu odebrania regularnego wypoczynku tygodniowego, trwającego co najmniej 45 godzin.
- Kierowcy, którzy odebrali dwa skrócone odpoczynki tygodniowe z rzędu (2x 24 godziny), mogą powrócić do bazy lub miejsca zamieszkania przed rozpoczęciem regularnego odpoczynku tygodniowego, trwającego ponad 45 godzin.
- Kierowcy wykonujący przewozy międzynarodowe po spełnieniu określonych warunków mogą odebrać dwa skrócone odpoczynki tygodniowe z rzędu.
- Kierowcy po spełnieniu określonych warunków mogą przedłużyć czas jazdy o 1 godzinę lub 2 godziny.
- Podkreślono zakaz odbierania regularnych odpoczynków tygodniowych w kabinie pojazdu oraz uszczegółowiono zasady jego odbywania.
- Określono zasady odbywania przerwy 45-minutowej w załodze kilkuosobowej.
II etap zmian – luty 2022 r.
Największe zmiany związane z Pakietem Mobilności dopiero przed nami. Przypadają one na luty 2022 r. Co nas czeka?
- Delegowanie w transporcie
- Pod delegowanie od lutego 2022 r. będą podlegać:
- Przewozy kabotażowe
- Przewozy międzynarodowe
- Zwolnienie z delegowania ma dotyczyć kolei:
- Przewozów tranzytowych,
- Przewozów bilateralnych, w tym przewozów kombinowanych, jeśli będą wykonywane w ramach przewozów bilateralnych,
- Przewozów typu cross trade – zwolnienie obejmuje jednak tylko 1 operację doładunku lub rozładunku albo 2 operacje doładunku, lub rozładunku w drodze powrotnej. Muszą odbywać się one w trakcie trwania przewozu bilateralnego. Kierowca jest przy tym zobowiązany do ręcznego notowania momentu przekraczania granicy.
- Uproszczone zasady zgłaszania i obliczania płacy kierowców delegowanych, ograniczenie wymogów administracyjnych
- Przewoźnik będzie mógł wysyłać zgłoszenie delegowania elektronicznie, za pomocą systemu IMI, najpóźniej w momencie rozpoczęcia delegowania.
- Zniesiony zostanie obowiązek ustanawiania przedstawiciela.
- Dokumenty będą tłumaczone tylko na język angielski.
- Obowiązki kierowcy i przewoźnika
- Kierowca będzie zobowiązany posiadać w pojeździe i okazać podczas kontroli kopię zgłoszenia do delegowania (forma papierowa/elektroniczna), listy przewozowe i zapisy z tachografu wraz z symbolami przekraczania granicy.
- Na żądanie przewoźnik powinien przesłać elektronicznie, za pomocą systemu IMI dokumentację związaną z delegowaniem kierowcy. Dotyczy to także umowy o pracę, ewidencji czasu pracy i potwierdzenia wypłaty wynagrodzenia, zapisów tachografu, listów przewozowych oraz kopii zgłoszenia do delegowania.
- Pełne minimalne wynagrodzenie dla kierowców delegowanych, jakie przysługuje w kraju, do którego zostali oni oddelegowani w celu wykonywania pracy.
- Zmiany w dietach i ryczałtach
Poza zmianami dotyczącymi delegowania kierowców, nowe postanowienia obejmują również podróże służbowe. Za kilka miesięcy pracodawcy utracą możliwość zaliczania należności z tytułu podróży służbowych, składających się z diety i ryczałtu noclegowego na poczet wynagrodzenia zagranicznego. Obecnie stanowią one 50%-75% miesięcznego wynagrodzenia netto kierowcy. Takim kierowcom będzie przysługiwać również dodatek wyrównawczy, czyli różnica minimalnej płacy w Polsce a należnego wynagrodzenia za pracę za granicą.
- Obowiązkowy powrót do bazy co 8 tygodni
Każdy pojazd wykorzystywany w transporcie międzynarodowym będzie musiał powracać do jednej z baz eksploatacyjnych przedsiębiorstwa w tym państwie członkowskim nie później niż w ciągu 8 tygodni od chwili jego opuszczenia.
- 3 przewozy kabotażowe w ciągu 7 dni
Utrzymano możliwość odbywania 3 przewozów kabotażowych w ciągu 7 dni. Z tym jednak, że od lutego wprowadzony zostanie obowiązek 4-dniowego odpoczynku pomiędzy kolejnymi kabotażami, odbywanymi w danym kraju. Będzie on liczony od zakończenia ostatniego przewozu kabotażowego.
Od następnego roku zasadami kabotażu zostaną także objęte przepisy kombinowane na zasadzie indywidualnej decyzji państw – pod warunkiem, że cała trasa takiego przewozu odbędzie się w jednym państwie członkowskim.
- Utrata dobrej reputacji
Niestosowanie się do nowych przepisów i wytycznych dotyczących zasad delegowania, czy wyliczania należnego wynagrodzenia, ma zostać zagrożone nie tylko karami finansowymi, ale również utratą reputacji przez przewoźnika.
III etap zmian – czerwiec 2022 r.
Zmiany planowane na czerwiec skoncentrują się na rozporządzeniu nr 1071/2009 oraz 1072/2009.
Od czerwca 2022 r. przewoźnicy zarządzający flotą samochodów w ruchu międzynarodowym o dopuszczalnej masie całkowitej od 2,5 tony do 3,5 tony zostaną zobowiązani do:
- posiadania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika,
- posiadania gwarancji finansowej (1800 € na pierwszy pojazd i 900 € na każdy następny),
- posiadania siedziby firmy,
- spełnienia wymogu dobrej reputacji.
Tacy przewoźnicy od następnego roku zostaną również objęci przepisami rozporządzenia dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych.
IV etap zmian – grudzień 2024 r.
Regulacje zaplanowane na grudzień przewidują:
- Obowiązek przechowywania i okazywania do kontroli danych z tachografu z danego dnia i 56 poprzedzających go dni.
- Obowiązek wymiany tachografów analogowych i cyfrowych na smart tachografy II generacji.
V etap zmian – wrzesień 2025 r.
We wrześniu 2025 r. firmy transportowe będą kontynuować wymianę tachografów – smart tachografy I generacji zostaną zastąpione smart tachografami II generacji.
VI etap zmian – lipiec 2026 r.
Ostatni etap zmian wprowadzanych w ramach Pakietu Mobilności ma przypaść na lipiec 2026 r. Wtedy też pojazdy w ruchu międzynarodowym, których dopuszczalna masa całkowita mieści się w przedziale 2,5 tony do 3,5 tony zostaną objęte przepisami rozporządzenia o czasie jazdy i odpoczynku kierowców oraz obowiązku wyposażenia tych pojazdów w tachografy.
